ชุดตรวจเอชไอวีด้วยตัวเอง

1. ชุดตรวจเอชไอวีด้วยตนเอง จากเลือดปลายนิ้ว

วิธีการ: ใช้เข็มเจาะปลายนิ้ว เพื่อเก็บตัวอย่างเลือด แล้วหยดลงบนแผ่นทดสอบหรืออุปกรณ์ที่มาพร้อมชุดตรวจ

ระยะเวลาทราบผล: ประมาณ 1–20 นาที ขึ้นอยู่กับยี่ห้อ

ความแม่นยำ: ความไว (sensitivity) ≥ 99.5%, ความจำเพาะ (specificity) ≥ 99%

ตัวอย่างชุดตรวจ:

• INSTI HIV Self Test: ทราบผลภายใน 1 นาที ใช้เลือดจากปลายนิ้วเพียงหยดเดียว
• CheckNOW® HIV Self-Test: ทราบผลภายใน 15 นาที ใช้เทคโนโลยีรุ่นที่ 3 ตรวจหาแอนติบอดีของ HIV-1 และ HIV-2

ข้อควรระวัง:

• ไม่เหมาะสำหรับผู้ที่มีภาวะเลือดออกผิดปกติ
• ไม่ควรใช้ในผู้ที่รับยาต้านไวรัสเอชไอวีมาก่อนแล้ว เนื่องจากอาจเกิดผลลบปลอม
• ควรอ่านผลภายในเวลาที่กำหนด เพื่อความแม่นยำ

2. ชุดตรวจเอชไอวีด้วยตนเอง จากน้ำลายในช่องปาก

วิธีการ: ใช้ไม้ป้ายเก็บตัวอย่างน้ำลายจากเหงือกบน และล่าง แล้วจุ่มลงในหลอดน้ำยาทดสอบ

ระยะเวลาทราบผล: ประมาณ 20 นาที ขึ้นอยู่กับยี่ห้อ

ความแม่นยำ: ความไว ≥ 99%, ความจำเพาะ ≥ 98%

ตัวอย่างชุดตรวจ:

• OraQuick® HIV Self-Test: เป็นชุดตรวจเอชไอวีด้วยตนเอง ที่ใช้ตัวอย่างจากน้ำลายในช่องปาก ทราบผลภายใน 20 นาที

ข้อควรระวัง:

• ควรงดรับประทานอาหารหรือเครื่องดื่มก่อนการตรวจอย่างน้อย 30 นาที
• ไม่ควรใช้ในผู้ที่ใส่ฟันปลอมหรืออุปกรณ์ที่ครอบคลุมเหงือก
• ควรอ่านผลภายในเวลาที่กำหนด เพื่อความแม่นยำ

หมายเหตุ: ชุดตรวจเอชไอวีด้วยตนเอง เป็นเครื่องมือคัดกรองเบื้องต้น หากผลตรวจเป็นบวก (Reactive) ควรเข้ารับการตรวจยืนยันที่สถานพยาบาล หรือคลินิกที่มีบริการตรวจเอชไอวี เพื่อการวินิจฉัยที่ถูกต้อง และการดูแลรักษาที่เหมาะสม

ผลตรวจเอชไอวีเป็นลบ หมายความว่าอย่างไร?

หากคุณทำการตรวจและพบว่า ผลตรวจเป็นลบ ไม่ได้หมายความว่าคุณไม่มีเชื้อเอชไอวีเสมอไป นั่นเป็นเพราะมีช่วงที่เรียกว่า “ระยะฟักตัว” หรือ Window Period คือช่วงเวลาระหว่างการรับเชื้อกับเวลาที่ร่างกายเริ่มสร้างภูมิคุ้มกัน จนชุดตรวจสามารถตรวจพบได้

หากคุณตรวจเอชไอวีหลังจากที่มีความเสี่ยง แล้วผลออกมาเป็นลบ คุณควร ตรวจซ้ำอีกครั้งหลังพ้นช่วงระยะฟักตัว ของชุดตรวจที่คุณใช้

หากตรวจซ้ำหลังพ้นระยะฟักตัวแล้ว และระหว่างนั้นไม่มีความเสี่ยงเพิ่มเติม และผลยังคงเป็นลบ นั่นหมายความว่าคุณไม่มีเชื้อเอชไอวี

แต่หากคุณยังมีพฤติกรรมเสี่ยง เช่น มีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกัน หรือใช้เข็มฉีดยาร่วมกับผู้อื่น คุณควรดำเนิน มาตรการป้องกันอย่างต่อเนื่อง เช่น การใช้ยาเพื่อป้องกันเอชไอวี (เพร็พ: PrEP) และควรเข้ารับการตรวจเอชไอวีที่สถานพยาบาล อย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง เป็นประจำ

ถ้าผลตรวจของฉันเป็นลบ นั่นแปลว่าคู่ของฉันก็ไม่มีเชื้อเอชไอวีด้วยใช่หรือไม่?

ไม่ใช่ ผลตรวจของคุณบอกได้เฉพาะสถานะเอชไอวีของคุณเท่านั้น

เอชไอวีไม่ได้ติดทุกครั้งที่มีเพศสัมพันธ์ หรือทุกการใช้เข็มฉีดยา หรืออุปกรณ์เสพยาอื่น ๆ ร่วมกัน และโอกาสในการติดเชื้อ ก็แตกต่างกันไปตามลักษณะของพฤติกรรมหรือการสัมผัสกับเชื้อ

การตรวจเอชไอวี ไม่สามารถใช้เพื่อบอกสถานะของคู่คุณได้ คุณควรพูดคุยอย่างเปิดใจกับคู่ของคุณ และขอให้พวกเขาแจ้งสถานะเอชไอวีของตัวเอง

แต่ควรระลึกไว้ว่า คู่ของคุณอาจยังไม่รู้สถานะของตนเอง อาจเข้าใจผิด หรืออาจไม่บอกความจริงก็ได้

การตรวจเอชไอวีร่วมกัน เป็นทางเลือกที่ดี เพราะจะทำให้คุณทั้งสองรู้สถานะของกันและกัน และสามารถวางแผนดูแลสุขภาพร่วมกันได้อย่างปลอดภัย

ผลตรวจเอชไอวีเป็นบวก หมายความว่าอย่างไร?

หากคุณใช้ชุดตรวจเอชไอวีรูปแบบใดก็ตามที่ตรวจหาแอนติบอดี แล้วผลออกมาเป็นบวกคุณจำเป็นต้องเข้ารับการตรวจยืนยันซ้ำ เพื่อให้แน่ใจในผลตรวจ

หากคุณตรวจผ่านโครงการชุมชน หรือใช้ชุดตรวจเอชไอวีด้วยตนเอง แล้วผลเป็นบวกคุณควรไปพบผู้ให้บริการด้านสุขภาพ เพื่อเข้ารับการตรวจยืนยัน

หากคุณตรวจที่สถานพยาบาล หรือห้องปฏิบัติการ แล้วผลเป็นบวก ห้องแล็บจะดำเนินการตรวจยืนยันให้ต่อ โดยปกติจะใช้ตัวอย่างเลือดชุดเดียวกับการตรวจครั้งแรก

หากผลตรวจยืนยันออกมาเป็นบวกเช่นกัน นั่นหมายความว่าคุณมีเชื้อเอชไอวี

ระยะฟักตัวของการตรวจเอชไอวีแต่ละรูปแบบ คือกี่วัน?

• การตรวจแบบหาแอนติบอดี (Antibody test):ตรวจพบเชื้อได้ในช่วง 23–90 วัน หลังจากได้รับเชื้อ (ชุดตรวจแบบรวดเร็ว และชุดตรวจด้วยตนเองส่วนใหญ่จัดอยู่ในประเภทนี้)
• การตรวจแบบแอนติเจน/แอนติบอดี (จากเลือดปลายนิ้ว):ตรวจพบเชื้อได้ในช่วง 18–90 วัน หลังได้รับเชื้อ
• การตรวจแอนติเจน/แอนติบอดีในห้องปฏิบัติการ (จากเลือดหลอดเลือดดำ):ตรวจพบเชื้อได้ในช่วง 18–45 วัน หลังได้รับเชื้อ
• การตรวจสารพันธุกรรมของเชื้อ (NAT):ตรวจพบเชื้อได้เร็วที่สุดในช่วง 10–33 วัน หลังได้รับเชื้อ

หากคุณเข้ารับการตรวจเอชไอวี หลังจากที่อาจมีความเสี่ยง และผลตรวจออกมาเป็นลบ ควรตรวจซ้ำอีกครั้ง หลังพ้นระยะฟักตัวของชุดตรวจที่คุณใช้ ศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับความหมายของผลตรวจเป็นลบ เพื่อให้เข้าใจและวางแผนดูแลสุขภาพได้อย่างถูกต้อง