ในยุคที่โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ยังคงเป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญทั่วโลก นวัตกรรมใหม่ในการป้องกันโรคอย่าง Doxy-PEP ได้เข้ามามีบทบาทสำคัญ แต่Doxy-PEPคืออะไร และมีประสิทธิภาพในการป้องกันโรคอย่างไร? บทความนี้จะให้ข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับวิธีการใช้Doxy-PEP อย่างปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ
Doxy-PEPคืออะไร ?
Doxy-PEPย่อมาจาก Doxycycline Post-Exposure Prophylaxis เป็นวิธีการใช้ยาปฏิชีวนะ Doxycycline เพื่อป้องกันการติดเชื้อโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์หลังจากมีเพศสัมพันธ์แบบไม่ป้องกัน ไม่ว่าจะเป็นการมีเพศสัมพันธ์แบบสอดใส่หรือทางปาก แนวคิดนี้ได้รับการพัฒนาขึ้นเพื่อเป็นทางเลือกเพิ่มเติมในการป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ นอกเหนือจากการใช้ถุงยางอนามัยซึ่งเป็นวิธีการป้องกันหลัก
ปัจจุบันDoxy-PEP ได้รับการยอมรับและนำมาใช้ในหลายประเทศทั่วโลก รวมถึงประเทศไทย โดยมีการศึกษาวิจัยรองรับประสิทธิภาพในการลดความเสี่ยงของการติดเชื้อโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์บางชนิด
ประสิทธิภาพของDoxy-PEP
การศึกษาวิจัยในประเทศฝรั่งเศส สหรัฐอเมริกา และเคนยา ได้แสดงให้เห็นถึงประสิทธิภาพที่น่าประทับใจของDoxy-PEP ในการป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์บางชนิด ดังนี้
- การติดเชื้อหนองในเทียม: Doxy-PEPสามารถลดความเสี่ยงในการติดเชื้อได้ถึง 70 – 90%
- การติดเชื้อซิฟิลิส: ประสิทธิภาพในการป้องกันอยู่ที่ประมาณ 70 – 90%
- การติดเชื้อหนองใน: แม้จะมีประสิทธิภาพน้อยกว่าสองโรคแรก แต่Doxy-PEP ยังสามารถลดความเสี่ยงได้ประมาณ 30 – 60%
ผลการวิจัยเหล่านี้แสดงให้เห็นว่า Doxy-PEPเป็นเครื่องมือที่มีประสิทธิภาพสูงในการลดการแพร่ระบาดของโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกลุ่มประชากรที่มีความเสี่ยงสูง
Doxy-PEP เหมาะกับใครบ้าง ?
แม้ว่า Doxy-PEPจะมีประสิทธิภาพสูง แต่ไม่ได้เหมาะสมสำหรับทุกคน การศึกษาวิจัยส่วนใหญ่มุ่งเน้นไปที่กลุ่มประชากรเฉพาะ ได้แก่
- ผู้ชายที่มีเพศสัมพันธ์กับผู้ชาย (MSM): กลุ่มนี้มักมีความเสี่ยงสูงในการติดเชื้อโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
- ผู้หญิงข้ามเพศ: เนื่องจากมีพฤติกรรมทางเพศที่อาจเพิ่มความเสี่ยงในการติดเชื้อ
- บุคคลที่มีความเสี่ยงสูงในการติดเชื้อจากเพศสัมพันธ์: เช่น ผู้ที่มีคู่นอนหลายคน หรือผู้ที่มีประวัติเป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
สำหรับผู้หญิงที่มีเพศสัมพันธ์กับผู้ชาย ยังไม่มีการศึกษาที่ยืนยันประสิทธิภาพของ Doxy-PEPอย่างชัดเจน จึงยังไม่แนะนำให้ใช้ในกลุ่มนี้
วิธีการใช้Doxy-PEP
การใช้Doxy-PEPอย่างถูกต้องเป็นสิ่งสำคัญที่สุดในการได้รับประโยชน์สูงสุดจากวิธีการนี้ ขั้นตอนการใช้มีดังนี้
- เวลาในการใช้ยา: ควรรับประทานยาภายใน 72 ชั่วโมง หลังจากมีความเสี่ยง ยิ่งรับประทานเร็วเท่าไหร่ ประสิทธิภาพก็จะยิ่งสูงขึ้น
- ปริมาณยา: ใช้ยา Doxycycline ขนาด 200 มิลลิกรัม (2 เม็ด ขนาดเม็ดละ 100 มิลลิกรัม)
- ความถี่ในการใช้: ไม่ควรใช้เกิน 3 ครั้งต่อสัปดาห์ หรือไม่เกิน 6 เม็ดต่อสัปดาห์
- วิธีการรับประทาน: ควรรับประทานยาพร้อมน้ำปริมาณมาก และหลีกเลี่ยงการนอนราบทันทีหลังรับประทานยาเพื่อป้องกันการระคายเคืองหลอดอาหาร
ผลข้างเคียงของยาDoxy-PEP
แม้ว่า Doxy-PEPจะมีประโยชน์ในการป้องกันโรค แต่ก็อาจมีผลข้างเคียงบางประการที่ผู้ใช้ควรตระหนัก เช่น อาจเกิดอาการระคายเคืองหลอดอาหาร ปวดท้อง คลื่นไส้ หรืออาเจียน และยา Doxycycline อาจทำให้ผิวหนังไวต่อแสงมากขึ้น เสี่ยงต่อการเกิดผิวหนังแสบร้อนแดงหลังจากสัมผัสแสงแดด ด้วยเหตุนี้ จึงแนะนำอย่างยิ่งให้ปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญก่อนเริ่มใช้Doxy-PEPเพื่อรับคำแนะนำที่เหมาะสมและปลอดภัยสำหรับแต่ละบุคคล
ความแตกต่างระหว่าง Doxy-PEP และ PEP
บ่อยครั้งที่มีความสับสนระหว่างDoxy-PEP และ PEP (Post-Exposure Prophylaxis) ทั้งสองวิธีมีจุดมุ่งหมายในการป้องกันโรคหลังการสัมผัสเชื้อ แต่มีความแตกต่างที่สำคัญ ดังต่อไปนี้
Doxy-PEP | PEP |
ใช้ยาปฏิชีวนะ Doxycycline | ใช้ยาต้านไวรัสเอชไอวี Post-Exposure Prophylaxis |
ป้องกัน หนองใน หนองในเทียม และซิฟิลิส หลังสัมผัสเชื้อ | ป้องกัน เอชไอวี หลังสัมผัสเชื้อ |
ไม่สามารถป้องกันการติดเชื้อไวรัส เช่น เอชไอวี หรือไวรัสตับอักเสบ ได้ | ไม่สามารถป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์อื่นๆได้ |
Reference
- Centers for Disease Control and Prevention. (2022). STDs & STIs. Available from: https://www.cdc.gov
- University of California, San Francisco. (2022, May 9). Doxycycline after unprotected sex significantly reduced STIs. Retrieved from https://www.ucsf.edu/news/2022/05/422911/doxycycline-after-unprotected-sex-significantly-reduced-stis
- กรมควบคุมโรค. (2563). แนวทางการใช้ยาปฏิชีวนะเพื่อป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์Doxy-PEPสืบค้นจาก https://ddc.moph.go.th/uploads/publish/1580420240617095817.pdf