เมื่อวันที่ 24 กันยายน 2025 องค์การ UNAIDS ได้แถลงข่าวสำคัญในนครนิวยอร์กและเจนีวา ระหว่างการประชุมสมัชชาสหประชาชาติ โดยแสดงความยินดีต่อการบรรลุข้อตกลงใหม่ที่จะทำให้ยาป้องกันเอชไอวีชนิดออกฤทธิ์ยาว “เลนาคาพาเวียร์” (Lenacapavir) สามารถเข้าถึงได้ในราคาที่ต่ำกว่าที่เคยเป็นมาอย่างมาก จากเดิมที่ราคาในสหรัฐอเมริกาสูงถึง 28,000 ดอลลาร์สหรัฐ/ปี ขณะนี้ราคาลดลงเหลือเพียง 40 ดอลลาร์สหรัฐ/ปี สำหรับการใช้เพื่อการป้องกัน ซึ่งถือเป็นความเคลื่อนไหวครั้งประวัติศาสตร์ที่ได้รับความสนใจจากนานาประเทศ
หัวข้อต่างๆ
UNAIDS ประกาศข้อตกลงใหม่ในการเข้าถึงยาป้องกันเอชไอวี
การแถลงการณ์ของ UNAIDS ระบุอย่างชัดเจนว่าข้อตกลงใหม่นี้เป็น “ช่วงเวลาสำคัญ” ของการต่อสู้กับเอชไอวี Winnie Byanyima ผู้อำนวยการบริหาร UNAIDS เน้นย้ำว่าการปรับราคาครั้งใหญ่เป็นก้าวกระโดดที่จะช่วยปลดล็อกศักยภาพอันมหาศาลของยาต้านไวรัสรุ่นใหม่ และเพิ่มโอกาสให้ผู้คนในประเทศรายได้ต่ำและปานกลางสามารถป้องกันตนเองจากเชื้อเอชไอวีได้
เลนาคาพาเวียร์ ยาออกฤทธิ์ยาวที่ปฏิวัติการป้องกันเอชไอวี
เลนาคาพาเวียร์ (Lenacapavir) ผลิตโดยบริษัท Gilead Sciences ประเทศสหรัฐอเมริกา ถือเป็นยารุ่นใหม่ที่สร้างความหวังมหาศาล ด้วยคุณสมบัติที่สามารถป้องกันเอชไอวีได้ด้วยการฉีดเพียง 2 ครั้ง ต่อปี ลดภาระการใช้ยารายวันเช่น PrEP ชนิดเม็ด ข้อมูลจากการทดลองทางคลินิก PURPOSE 2 ซึ่งเผยแพร่ในวารสาร New England Journal of Medicine ระบุว่ายานี้มีประสิทธิภาพในการป้องกันสูงถึง 96–100%
ก่อนหน้าข้อตกลงนี้ ราคาของเลนาคาพาเวียร์ในการรักษาเอชไอวีในสหรัฐฯ อยู่ที่ 28,000 ดอลลาร์สหรัฐ/ปี ซึ่งเกินเอื้อมสำหรับผู้คนส่วนใหญ่ในโลก การทำงานร่วมกันระหว่าง UNITAID, Gates Foundation, CHAI, Wits RHI และผู้ผลิตยาสามัญจากอินเดีย ทำให้ราคาถูกกดลงมาเหลือเพียง 40 ดอลลาร์สหรัฐ/ปี สำหรับการป้องกัน นี่คือการพลิกประวัติศาสตร์ด้านราคาและการเข้าถึงยา
บทบาทของ UNITAID และ Gates Foundation
UNITAID และ Gates Foundation ได้เข้ามาสนับสนุนด้านเงินทุน การจัดหายาสามัญ และการประกันปริมาณการผลิตเพื่อสร้างความมั่นใจว่าต้นทุนการป้องกันเอชไอวีจะถูกลงจริง ข้อตกลงนี้ครอบคลุมถึงการสนับสนุนผู้ผลิตยาสามัญรายใหญ่อย่าง Dr. Reddy’s และ Hetero จากอินเดีย เพื่อให้สามารถผลิตยาในราคาที่เป็นธรรม และเพียงพอต่อความต้องการของประชากรโลก
ความสำคัญของการเข้าถึงยาในประเทศรายได้น้อย
หนึ่งในประเด็นที่ UNAIDS ย้ำมาโดยตลอดคือ ความเหลื่อมล้ำด้านสุขภาพ โดยเฉพาะในประเทศรายได้ต่ำ และปานกลางตอนล่าง ที่ประชากรกลุ่มเสี่ยงมักขาดโอกาสเข้าถึงบริการป้องกัน หากราคายังสูงเกินไป การปรับราคาลงเหลือเพียง 40 ดอลลาร์สหรัฐต่อปี จึงมีศักยภาพสูงในการช่วยชีวิตผู้คนนับล้าน และทำให้กลุ่มประชากรเปราะบาง เช่น ชายที่มีเพศสัมพันธ์กับชาย สตรีวัยรุ่นในแอฟริกา หรือผู้ใช้เข็มฉีดยาร่วมกัน ได้รับการปกป้องอย่างเท่าเทียม
งานวิจัยที่ตีพิมพ์ใน The Lancet HIV ประเมินว่าหากมีการจัดซื้อในปริมาณมาก ราคายาสามัญของเลนาคาพาเวียร์อาจลดลงเหลือ 35–46 ดอลลาร์สหรัฐ และอาจต่ำสุดเพียง 25 ดอลลาร์สหรัฐในอนาคต ทำให้เป็นยาที่ไม่เพียงมีประสิทธิภาพสูง แต่ยังมีความคุ้มค่าในเชิงเศรษฐศาสตร์สาธารณสุข
เป้าหมายการยุติเอดส์ภายในปี 2030
เป้าหมายของ UNAIDS คือ การลดจำนวนผู้ติดเชื้อรายใหม่ให้ต่ำกว่า 370,000 คนต่อปีภายในปี 2025 แต่ในปี 2024 ตัวเลขยังสูงถึง 1.3 ล้านราย ข้อตกลงครั้งนี้จึงถูกมองว่าเป็นเครื่องมือสำคัญในการเร่งรัดความก้าวหน้า เพราะหากประชากรกว่า 20 ล้านคนในกลุ่มเสี่ยงสามารถเข้าถึงยาได้ จะช่วยลดจำนวนผู้ติดเชื้อรายใหม่ลงอย่างมาก และเป็นแรงผลักดันสำคัญสู่เป้าหมายระดับโลก
เลนาคาพาเวียร์ ไม่ได้มาแทนที่วิธีการป้องกันแบบเดิม แต่จะเสริมให้การป้องกันเอชไอวีรอบด้านมากขึ้น ทั้งถุงยางอนามัย ยาป้องกันแบบเม็ด และการฉีดวัคซีนในอนาคต การมีทางเลือกหลากหลายจะช่วยให้ประชากรสามารถเลือกวิธีที่เหมาะสมกับตนเอง และช่วยสร้างระบบป้องกันที่แข็งแกร่งขึ้น
ข้อตกลงที่ทำให้เลนาคาพาเวียร์มีราคาลดลงเหลือเพียง 40 ดอลลาร์สหรัฐต่อปี เป็นก้าวสำคัญที่สุดครั้งหนึ่งในประวัติศาสตร์การป้องกันเอชไอวี นี่ไม่เพียงหมายถึงการเข้าถึงยาที่ง่ายขึ้น แต่ยังหมายถึงความหวังใหม่ในการลดจำนวนผู้ติดเชื้อรายใหม่ทั่วโลก การสนับสนุนจาก UNITAID Gates Foundation และพันธมิตร เป็นการพิสูจน์ว่าความร่วมมือระดับโลกสามารถสร้างความเปลี่ยนแปลงที่แท้จริง และอาจเป็นหมุดหมายสำคัญที่ทำให้โลกก้าวเข้าใกล้การยุติเอดส์ภายในปี 2030 อย่างแท้จริง
แหล่งที่มา
- UNAIDS. UNAIDS welcomes the announcement of new deals to make new HIV prevention medicines available and affordable for people in need. UNAIDS press release, 24 September 2025. Available at: https://www.unaids.org/en/resources/presscentre/pressreleaseandstatementarchive/2025/september/20250924_hiv-prevention-medicines
- BBC News. Title Unknown. BBC, publication date unknown. Available at: https://www.bbc.com/news/articles/cgmzn8802d7o